7181 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİK VE İMAR PARSELİ TAHSİS YERİ - 1

Av.Hüseyin KOÇAK

A – Aynı Yerden İmar Parseli Verilmesi

İmar Kanununun 18’inci madde 12’nci fıkrası; “Düzenleme sonucu taşınmaz maliklerine verilecek parseller; öncelikle düzenlemeye alınan taşınmazın bulunduğu yerden, mümkün olmuyor ise en yakınındaki eşdeğer alandan verilir.” hükmündedir.^(*)

Bu hüküm fıkrası 18’inci maddeye 7181 sayılı Kanunla eklenmiştir. Öncesinde 18’inci madde uygulama Yönetmeliğinde yer alan hükümlerle yürütülmekte idi.

7181  sayılı  Kanun  sonrası 18’inci madde Yönetmeliği de değişmiştir. 22 Şubat 2020 tarihli ve (31047) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yeni bir Yönetmelik yürürlüğe konmuştur.

Aynı hüküm bu Yönetmeliğin 17’nci maddesinde yer almaktadır. (**)

17/a; “Düzenleme giren parsellerin tahsisi, uygulama sonucunda mümkün olduğunca düzenleme öncesi parselin bulunduğu yerden yapılır. Düzenlemeye alınan parsellerin imar plânında umumi ve kamu hizmet alanlarına denk gelmesi halinde ise, diğer parsellerin bulunduğu yerden tahsisinin yapılmasından sonra, teknik zorunluluklar da dikkate alınarak en yakın ve tahsise uygun olabilecek imar parsellerine tahsisi sağlanır.

17/b; “Parselasyon plânıyla; imar plânına, imar plânında aksine bir hüküm yoksa, imar mevzuatında belirtilen minimum parsel büyüklüklerinin altında parsel oluşturulamaz.

10/c; “İmar plânı ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların, asgari parsel büyüklüğünü sağlaması kaydıyla, tam ve hissesiz bir imar parseline denk gelmesi sağlanır. Asgari parsel büyüklüğünün sağlanamaması halinde, 16’ncı maddede belirtilen hükümlere göre tahsis ve bedele dönüştürme işlemleri yapılabilir.” hükmündedir.

Bu hükümler gereğince, yeni oluşan imar parselleri hangi kadastro par­seli üzerine rastlıyorsa, mümkün olduğunca o parsele karşılık tahsis edilme­lidir.

DANIŞTAY Kararları;

=► 6.Dairenin 16.01.1985 tarih, E.1984/834, K.1985/101 sayılı kararı;

Özet: “Parselasyon işlemi sırasında tahsis edilen yeni parsellerin, eski parsele uzaklığı ile ekonomik değerlerin göz önünde bulundurulması gere­kir.”

=► 6.Dairenin 21.01.1998 tarih, E.1997/810, K.1998/460 sayılı kararı;

Özet: “Davacı payının, kadastral parselinin bulunduğu yerde oluşturu­lan imar parselinde değerlendirilmesi gerekirken, hukuki ve teknik zorun­luluk bulunmadığı halde kendisine başka bir adada oluşturulan parselden pay verilmesi hukuka aykırıdır.”

B – Aynı Yerden İmar Parseli Verilememesi

Düzenleme sonucu oluşan imar parselleri düzenlemeye giren hangi ka­dastro parselleriyle çakışıyorsa o parsel malikine tahsis edilmesi gerekir.

Ancak, bilindiği üzere imar uygulaması, mevcut kadastro parsellerinin hamur işlemine tabi tutulup, yeni bir düzenleme suretiyle yapılmaktadır.

Bu düzenleme sırasında, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri, karakol, ilköğretim okulları, sağlık tesis alanları, pazar yeri, semt spor alanı, toplu taşıma istasyonları ve durakları otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, resmi kurum alanı, mezarlık alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, özel tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, reaksiyon alanı olarak ayrılan parseller ve mesire alanları gibi kamu hizmetleri için gerekli tesislerin de oluşturul­ması gerekmektedir. İşte bu tesisler için düzenleme sahasında yer ayrılmak durumundadır. Bu tesisler düzenleme sahasında daha önce de kamuya ait yerlere rastlayabileceği gibi özel mülkiyete konu kadastro parsellerine de rastlayabilir. O nedenle de düzenleme sahasındaki kadastro parsellerine kar­şılık aynı yerden imar parseli vermek her zaman mümkün olamamaktadır. Bu durum, yalnızca ilgili parselleri etkilemekle kalmaz, kamuya ait herhangi bir tesise rastlamayan kadastro parselleri de bu durumdan etkilenir.

O nedenle de aynı yerden tahsis her zaman mümkün olmayabilir. Bu halde de, mümkün mertebe aynı yerden, bu mümkün olmadığı takdirde en yakınındaki parsellerden yer verilmek durumunda kalınacaktır.

DANIŞTAY Kararları:

=► 6.Dairenin 23.05.2003 tarih, E.2002/585, K.2003/3221 sayılı kararı;

Özet: “Davacının eski yerinin büyük bir kısmının umumi hizmet alanları olarak belirlenen yerde kalması nedeniyle eski yerinden imar parseli verilmesi mümkün olmadığından, eski yerine mümkün olduğu kadar yakın ve eşdeğerde imar parselleri tahsis edildiği anlaşıldığından parselasyon işleminde de mevzuata aykırılık görülmemektedir.”

=► 6.Dairenin 22.09.1999 tarih, E.1998/4543,K.1999/4156 sayılı kararı;

Özet: “İmar plânında, farklı amaca tahsis edilmiş yerde kalan yapının, parselasyon işlemi sırasında korunmamış olmasında ve davacıya başka parselden tahsis yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.”

=► 6.Dairenin 21.05.1990 tarih, E.1989/239, K.1990/1008 sayılı kararı;

Özet: “İdare Mahkemesince; parselasyon işlemi, ‘yeni oluşan imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerde veya yakınındaki eski parsellere tahsisinin sağlanacağı’ kuralına uyulmadığı gerekçesiyle iptal edilmiş ise de, aynı yerden parsel tahsisinin mümkün olup olmadığı ..... hususları ince­lenmeden karar verilmesi doğru değildir”

(*)  Bu hüküm; 18’inci maddede 7181 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle yapılan değişiklik ile getirilmiştir… Kabul tarihi 04.07.2019 olan 7181 sayılı Kanun, 10 Temmuz 2019 tarihli ve (30827) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

^(**) Tam adı ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMELERİ HAKKINDA YÖNETMELİK olan bu Yönetmelik; 22 Şubat 2020 tarihli ve (31047) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.